Mussato, Albertino Padova 1261 - Chioggia 1329, epistole, epistole epist. epistole (E. Cecchini, 1985; J.-F. Chevalier, 2000)

Que tibi digna feram suscepte premia palme,
Incumbens fastis, urbs mea, tota meis?
Unde tibi de me tante molimina cure
Ut mei mirthea tempora fronde tegas?
5Non ego sum Naso, tenerorum lusor amorum,
Deservit Livi nec michi lingua Titi;
Non ego fagineis cecini te, Tytire, silvis,
Scripta Dyonei nec michi gesta ducis;
Carmine sub nostro, cupidi lasciva Catulli
10Lesbia, dulce tibi nulla susurrat avis;
Non me detinuit bissenis Thebais annis,
Nec vigil Eaciden ad fera bella tuli;
Bella sub Emathiis alius civilia campis
Edidit et ritus deliciasque Phari.
15Cur igitur sacris edere laurique racemis
Cingitis o Patavi tempora nostra viri?
Non ego cum tanto merui candore favorem
(Sit laus hec titulis adicienda meis):
Sive Ecerinis erit que tot solacia prebet,
20Edita sub tragicis parva camena metris,
Sive tui gestus nostris, Henrice, libellis
(Laude tua dignus, septime Cesar, eras),
Gesta tibi fuerant meritis ornanda tropheis
Et non divitiis attribuenda meis.
25Ite, boni fratres, vestras succidite lauros,
Hec ad Cesareas munera ferte fores.
Execrate odiis Ecerini facta profani
Illaque per vestras pingite gesta domos.
Sunt imitanda locis ut proficientia multis,
30Sunt etiam nostris multa cavenda libris.
Cernite non quis sit, sed quid pronuntiet autor:
Indicat autorem nota loquela suum.
Cerne prius parvis si me conferre poetis
Iure potes; grates tunc tibi, lector, agam.
35Expedit hoc igitur, ut me experiare legendo,
Ne pluris merces quam pretieris emas;
Proque meo nunquam vitabo carmine famam,
Pro meritis noscar dummodo qualis ero.
Tunc, michi preponens alios, contentus abibo:
40Non erit ingenii fama maligna mei;
Tunc quoque maiorum venerabor scripta virorum
Et mea tunc rebor iure minora suis.
Si me Roma suis nolet conferre poetis,
Hac saltem Patava tutus in urbe legar.
45Festa dies aderit, qua me celebrare poete
More volent (Christi tunc orientis erit)
Festaque honoratis annectent tempora sertis
Et referent laudes ad mea tecta meas;
Vos quoque, consortes studii, mea dona magistri
50Cum simul exorto grata referte Deo.
Dumque legar, semper mecum mea festa legentur,
Festa per eternos continuata dies.
Prepositus, bine portans hastilia cere,
Solicitus nostri muneris auctor erit,
55Ornabitque manus nostras de tegmine capre:
Munus enim tragicis vatibus hyrcus erat.
Proxima succedet pariter studiosa inventus,
Turba frequens, fausto que pede tundet humum.
Si deceant maius sublimia munera carmen,
60Non erit ex toto nomen inane meum;
Attamen hec ullo semper livore carebunt,
Torrebit tacitus viscera nulla calor:
Quique fuere alii per secula prisca poete
Peste sub hac operas sustinuere suas.
65Nulla parte nocens indetractabile carmen
Constabit nulli posse nocere meum.
Verum equidem mea mens, tragico succensa calore,
Traxit difficiles ad sua vota modos.
Hec eadem Aonie foverunt vota sorores
70Unaque me ad tragicum musa vocavit opus.
Nescio que fuerit: rabidis flagrabat iambis,
Quique ministrabat metra coturnus erat.
Non amat obscenos irata tragedia risus,
Versibus alludit fabula nulla suis;
75Gaudet enim nulla gravitate tragedia vinci,
Virtutes animi sic dominantis habet.
Herculis Oethei mortem vivique furorem
Tractavit series illa proterva duas;
De Troadum lacrimis Agamemnoniisque Micenis
80Musa ferox alias prodidit una duas;
Hec eadem dirum Phedre consumpsit amorem,
Phasidis exilium suppliciumque viri;
Edipodem visu cassum prolemque furentem
Edidit in reliquas explicuitque duas;
85Mersa refertur aquis Octavia nupta Neroni,
Fertque Tyesteas musa cruenta dapes.
Facta ducum memorat generosaque nomina regum,
Cum terit eversas alta ruina domos.
Fulmina supremas feriunt ingentia turres
90Nec capiunt planas impetuosa casas;
Per genus hoc metri fastigia summa canuntur,
Non nisi nobilium nobile carmen erit.
Vox tragici mentes ad contingentia fortes
Efficit, ignavus diluiturque metus;
95Vincit in adversis semper constantia rebus,
Non habet hanc illis qui rude pectus habet.
Videris a Ciri superatum milite Cresum:
Vinctus in hostili compede fortis eris;
Tunc cum victor eris, vinci potuisse putabis,
100Constringet mancus anxia corda timor.
Materiam tragico fortuna volubilis auget,
Quo magis ex alto culmine regna ruunt;
Illaque conclamans per tristia verba coturnus
Personat Archiloci sub feritate metri.
105Proficit hoc nimium mortalibus utile carmen,
Cum nichil in nostris computat esse bonis.
Conspicitur nulla stabilis dominatus in aula,
Certaque de sola est mobilitate fides.
Purpura mordaces retegit sub murice curas,
110Afficit elatos gloria falsa duces.
Ebibitur rubro liquor exitialis in auro,
Excipit infidos regia mensa cibos;
Desuper ex alto gladius dependet acutus,
Non vacat invisa suspicione locus:
115Omnis enim paries mestissima mortis imago,
Omnia sunt oculis perniciosa suis.
Sunt tabule tragici dubie certamina vite,
Que species omnes crudelitatis habent.
Phasidis interitu mutilati funera fratris
120Non fuerant aliis commemoranda metris;
Ante oculos patris laniati corpora nati
Constiterant alio non recitanda pede;
Atrea quis durum nisi metro scripsit eodem
Gnatorum miserum carne cibasse patrem?
125Mandit Itim Thereus (Progne sic ulta sororem):
Pes Pandionias narrat iambus aves.
Sic ego non valui lacrimosos pandere partus,
Seva tuos alio stirps Ecerina modo.
Mentio nulla mea est ut tu numereris in illis,
130Musula: non tantis equiparanda venis;
Quippe tibi satis est ut tu videaris imago
Paulisper tragicis assimilata metris.
Metra Sophocleis non sunt suffulta coturnis
Hec tua; quicquid habes, lingua Latina dedit.
135Sola, rudis, tantum studiis innixa Latinis,
In Latiis oris nunc nova miles eris;
Felix, invidia quod tu mordebere nulla:
Ista Dei tantum munera pauper habet.