1. Philomena
Philomena, praevia temporis amoeni,Quae recessum nuntias imbris atque coeni,
Dum mulcescis animos tuo cantu leni,
Ave, prudentissima; ad me, quaeso, veni.
Veni, veni, mittam te, quo non possum ire,
Ut amicum valeas cantu delinire,
Tollens eius tristia voce dulcis lyrae,
Quem heu! modo nescio verbis convenire.
Ergo pia suppleas meum imperfectum,
Salutando dulciter amicum dilectum,
Eique denunties qualiter affectum
Sit cor meum iugiter eius ad aspectum.
Quod si quaeret aliquis, quare te elegi,
Meum esse nuntium sciat, quia legi
De te quaedam propria, quae divinae legi
Et optato munere placent summo Regi.
Igitur, carissime, audi nunc attente:
Nam si cantus volueris huius serves mente,
Eius imitatio, Spiritu docente,
Te coelestem musicum faciet repente.
De hac ave legitur, quod cum deprehendit
Mortem sibi propriam, arborem ascendit,
Summoque diluculo rostrum sursum tendit,
Diversisque cantibus totam se impendit.
Cantilenis dulcibus praeviat auroram;
Sed cum dies rutilat circa primam horam,
Elevat praedulcius vocem insonoram,
In cantando nesciens pausam, sive moram.
Circa vero tertiam quasi modum nescit,
Quia semper gaudium cordis eius crescit:
Vere guttur rumpitur, sic vox invalescit,
Et quo cantat altius, plus et inardescit.
Sed quum in meridie sol est in fervore,
Tunc disrumpit viscera nimio clamore;
Oci, oci clamitat illo suo more;
Sicque sensu deficit cantus prae labore.
Sic quassato organo huius Philomenae,
Rostro tamen palpitans fit exsanguis paene:
Sed ad Nonam veniens moritur iam plene,
Quum totius corporis disrumpuntur venae.
Ecce, dilectissime, breviter audisti,
Factum huius volueris: sed, si meministi,
Diximus iam primitus, quia cantus isti
Mystice conveniunt legi Iesu Christi.
Restat, ut intelligas esse Philomenam
Animam virtutibus et amore plenam,
Quae dum mente peragrat patriam amoenam,
Satis delectabilem texit cantilenam.
Ad augmentum etenim suae sanctae spei
Quaedam dies mystica demonstratur ei:
Porro beneficia, quae de manu Dei
Homo consecutus est, sunt horae diei.
Mane, vel diluculum, hominis est status,
In quo mirabiliter homo, est creatus;
Hora prima, quando est Deus incarnatus
Tertiam die spatium sui incolatus;
Sextam, quum a perfidis voluit ligari,
Trahi, caedi, conspui, dire cruciari,
Crucifigi, denique clavis terebrari,
Caputque sanctissimum spinis coronari;
Nonam die, quum moritur, quando consummatus,
Cursus est certaminis, quando superatus
Est omnino zabulus, et hinc conturbatus;
Vesperas, cum Christus est sepulturae datus.
Diem istum anima meditans in hortis,
Suae facit terminum spiritalis mortis,
Scandens Crucis arborem, in qua Leo fortis
Vicit adversarium, fractis mortis portis.
Statim cordis organa sursum elevando,
Suum a diluculo cantum inchoando,
Laudat et glorificat Deum, replicando
Sibi quam mirificus fuit hanc creando.
Pie (inquit) Conditor, quando me creasti,
Quam sit tua pietas larga declarasti,
Nam consortem gloriae tuae cogitasti
Facere gratuito, gratis quam amasti.
O quam mira dignitas mihi est concessa,
Quum imago Domini mihi est impressa!
Sed crevisset amplius dignitas possessa,
Nisi iussum Domini fuisset transgressa.
Nam tu, summa charitas, tibi cohaerere
Me volebas iugiter, sursumque habere
Dulce domicilium, tecumque manere,
Et me, velut filiam, alere, docere.
Ex tunc disposueras in id adunare
Coelicis agminibus, teque mihi dare;
Sed pro tanta gratia quid recompensare
Possum? prorsus nescio, nisi te amare.
Unica suavitas, unica dulcedo,
Cordium amantium salutaris praedo,
Totum quidquid habeo, vel sum, tibi dedo,
Denique depositum meum tibi credo.
Oci cantat tale cor gaudens in pressura,
Dicens, quia dignum est, ut a creatura
Diligatur opifex talis mente pura,
Ei quum exstiterit de se tanta cura.
Sic mens hoc diluculum transit meditando;
Sed ad primam transferens vocem exaltando,
Tempus acceptabile pie ruminando,
In quo venit Dominus carne se velando.
Tunc liquescit anima tota per amorem,
Pavida considerans omnium Auctorem
Vagientem puerum, iuxta nostrum morem,
Et curare veterem velle se languorem.
Plorans ergo clamitat: O fons pietatis,
Quis te pannis induit dirae paupertatis?
Tibi quis consuluit sic te dare gratis,
Nisi zelus vehemens, ardor charitatis?
Digne zelus vehemens est hic ardor dictus,
Cuius et dominio Rex coelorum victus,
Cuius sanctis vinculis captus et constrictus,
Pauperis infantuli pannis est amictus.
O praedulcis parvule, puer sine pari;
Felix, cui datum est te nunc amplexari,
Pedes, manus lambere, flentem consolari,
Tuis in obsequiis iugiter morari!
Heu me! cur non licuit mihi demulcere
Vagientem parvulum, et cum flente flere,
Illos artus teneros sive confovere,
Eiusque cunabulis semper assidere?
Puto, pius parvulus haec non abhorreret;
Immo, more parvuli, forsan arrideret,
Et flenti pauperculo fletu condoleret,
Et peccanti facile venia faveret.
Felix, qui tunc temporis Matri singulari
Potuisset precibus ita famulari,
Ut in die sineret semel osculari
Suum dulcem parvulum, eique iocari!
O quam libens balneum ei praeparassem!
O quam libens humeris aquam apportassem!
In hoc libens Virgini semper ministrassem,
Pauperisque parvuli pannulos lavassem.
Sic affecta pia mens sitit paupertatem,
Cibi parsimoniam, vestis vilitatem:
Labor ei vertitur in iucunditatem;
Vilem esse saeculi dicit venustatem.
Ergo sic infantiam Christi retexendo,
Horae primae canticum strenue canendo,
Transitum ad Tertiam facit recolendo
Quantum Christus passus est homines docendo.
Tunc cum fletu recitat illius labores,
Sitim, famem, frigora, aestus et ardores,
Quae dignanter pertulit propter peccatores,
Dum illorum voluit innovare mores.
Vox amoris flatibus tota concremata,
Oci, oci clamitat avis haec beata,
Mundo mori cupiens, cuius via lata,
Cui foetet saeculum, sic est delicata.
Clamat ergo: Domine, dulcis praedicator,
Exulum refugium, pauperum amator,
Qui es poenitentium pius consolator,
Post te debent currere iustus et peccator:
Iusti quippe regula, vitae es doctrina,
Peccatorum speculum, mira disciplina,
Fessis et debilibus efficax resina,
Aegris et languentibus potens medicina.
Primus in hoc saeculo charitatis scholam
Instaurasti, quaerere docens Dei solam
Gloriam, deponere gravem mundi molam,
Et sic posse perditam rehabere stolam.
Sed hanc scholam temere mundus irridebat,
Spernens et annihilans quidquid promittebat;
Tua vero, bonitas vices non reddebat,
Immo poenitentibus totum ignoscebat;
Quippe cui proprium erat misereri,
Diligi desiderans magis quam timeri;
Sed verba, non verbera proferens, austeri
Praeceptoris noluit more revereri.
Haec in adulterio novit deprehensa,
Quam sit tua pietas, scilicet immensa;
Magdalena sensit hoc, quum ei offensa
Est dimissa, multiplex gratia impensa.
Et quid multa dicerem? Quot sunt consecuti,
Eius magisterium, a suis abluti
Vitiis, sunt moribus optimis imbuti,
Et ab hostis invidi fraude facti tuti.
Felix, cui licuit sub hoc praeceptore
Conversari iugiter, et ab eius ore
Mel coeleste sugere, cuius prae dulcore
Amarescunt caetera, plena sunt foetore!
Haec et multa talia dum mens meditatur,
Ad reddendas gratias tono praeparatur,
Ad laudandum. Dominum magis inflammatur;
Sicque, horae tertiae cantus terminatur.
Oci, oci, anima clamat in hoc statu,
Crebro fundens lacrymas sub hoc incolatu,
Laudans et glorificans magno cum conatu
Christum, qui tot pertulit suo pro reatu.
In hac hora anima ebria videtur;
Sed circa meridiem calor quum augetur,
Ut amoris stimulis magis perforetur,
Mox ab illa passio Christi recensetur.
Plorans ergo respicit Agnum delicatum,
Agnum sine macula, spinis coronatum,
Lividum verberibus, clavis perforatum,
Per tot loca lateris fossa cruentatum.
Tunc exclamat pia mens Oci cum lamentis,
Oci, oci; miseram! quia meae mentis
Turbat statum pallidus vultus morientis,
Et languentes oculi in Cruce pendentis.
Siccine decuerat (inquit) te, benignum
Agnum, mortis exitum pati tam indignum?
Vel sic disposueras vincere malignum?
Et hoc totum factum est ob amoris signum?
Haec amoris signa sunt, et postrema primis
Copulans associas, summa figens imis,
Monstrans ut, sic moriens, nos animas nimis,
Dum te totum funderes tot apertis rimis.
Tu amicus novus es, tu es novum mustum;
Sic te vocat Sapiens, et est satis iustum:
Totus enim filius reddens dulcem gustum,
Fundens carnis dolium, licet vas venustum.
Tantis signis monitus poenitens iam credat,
Quod praecordialiter Christus ei se dat:
Ista signa recolam, ne me Satan laedat,
Nam peccati rabiem nihil ita sedat.
Ista signa recolens, Oci, oci clamo,
Dulcis Iesu, querulor, quod te minus amo;
Stringi tamen cupio disciplinae chamo,
Sicut pro me captus es charitatis hamo.
Quantum hamum charitas tibi praesentavit,
Mori quum pro homine te sollicitavit!
Sed et esca placita hamum occupavit,
Quum lucrari animas te per hoc monstravit.
Te quidem aculeus hami non latebat;
Sed illius punctio te non deterrebat:
Immo hunc impetere tibi complacebat,
Quia desiderium escae attrahebat.
Ergo pro me misera, quam tu dilexisti,
Mortis in aculeum sciens impegisti,
Quum te Patri victimam mundam obtulisti,
Et in tuo sanguine sordidam abluisti.
Quis miretur igitur, pro te si suspiro,
Iuncta sine meritis tam zelanti viro?
Nam affectum allicis meum modo miro,
Pro me vitam finiens exitu tam diro.
Vere iam non debeo tantum suspirare,
Immo, iuxta verbum Iob, crines lacerare,
In caverna lateris nidulum parare,
Et extremum spiritum illic exhalare.
Plane nisi moriar tecum, non quiescam;
Oci, oci clamitans, nunquam conticescam;
Ab hoc desiderio vere non tepescam,
Quantumcumque saeculo propter hoc vilescam.
Tunc, ut demens, clamitat: Veniant lanistae,
Qui affigant miseram Cruci tuae, Christe:
Erit enim exitus mihi dulcis iste,
Sic amplectar moriens propriis ulnis te.
Vere sic, non aliter, rabiens doloris,
Qua cor meum singulis terebratur horis,
Deliniri poterit; nisi tu dulcoris
Fons abundans, medicus mei sis doloris.
Plane dulcis medicus es, qui nunquam pungis,
Sed a corde vitium leniter emungis:
Nam quos tibi firmiter per amorem iungis,
Tuis charismatibus semper eos ungis.
Heu quam damnabiliter mundus est coecatus,
Qui quum sit ab hostibus dire vulneratus,
Hunc declinat medicum, quum adsit praeparatus,
Languido aperiens suum dulce latus!
Heu cur beneficia Christi passionis
Penes te memoriter, homo, non reponis!
Per hanc enim laquei rupti sunt praedonis,
Per hanc Christus maximis te ditavit bonis.
Suo quippe corpore languidum te pavit,
Quem in suo sanguine gratis balneavit:
Demum suum dulce cor tibi denudavit,
Ut sic innotesceret quantum te amavit.
O quam dulce balneum, esca quam suavis,
Quae sumenti digne fit Paradisi clavis!
Et ei, quem reficis, nullus labor gravis,
Licet sis fastidio cordibus ignavis.
Cor ignavi siquidem minime perpendit
Ad quid Christus optimum suum cor ostendit
Super alas positum crucis, nec attendit,
Quod reclinatorii vices hoc praetendit.
Hoc reclinatorium quoties monstratur
Piae menti, toties ei glutinatur,
Sicut et accipiter totus inescatur
Super carnem rubeam, per quam revocatur.
Post hoc clamat anima quasi dementata:
O reclinatorium, caro cruentata
Per tot loca propter me, cur non vulnerata
Tecum sum? dum moreris, non sum colligata?
Licet tamen miserae sit istud negatum,
Mihi quidem eligam novum cruciatum,
Gemitum videlicet, iugemque ploratum,
Donec mundi deseram gravem incolatum.
Post haec dulcis anima plus et plus fervescens,
Sensu toto deficit, corpore tabescens;
Iam vix loqui sufficit, sed affectu crescens
Suo lecto decubat, utpote languescens.
Ergo dulcis gutturis organo quassato,
Lingua tantum palpitans, sonitu sublato,
Sed pro verbis pia mens fletu compensato,
Lamentatur Dominum, corde sauciato.
Sic languenti siquidem nil nisi plorare
Libet, et satagere corde suspirare;
Suos enim oculos nescit revocare
A Christi vulneribus, aut cor separare.
Sic est autem animus illius illectus,
Quasi ei praesens sit moriens Dilectus;
Et a Cruce minime retrahit aspectus,
Quia illic oculus, ubi est affectus.
Gemitus, suspiria, lacrymae, lamenta,
Sibi sunt deliciae, cibus, alimenta,
Quibus nova Martyr est interim inventa,
Sic suo martyrio praebent incrementa.
In hoc statu respuit quidquid est terrenum,
Mundique solatium reputat venenum.
Sed ad nonam veniens moritur ad plenum,
Quum amoris impetus carnis rumpit frenum.
Nam, quum Consummatum est recolit clamasse
Hora nona Dominum, et sic exspirasse,
Quasi simul moriens, clamat penetrasse
Vocem istam suum cor, atque lacerasse.
Ferre tandem impotens iaculum tam forte,
Moritur, ut dictum est, sed felici morte,
Nam panduntur protinus ei coeli portae,
Dignam ut intelligat se Sanctorum sorte!
Requiem pro anima tali non cantamus,
Immo est introitus Missae Gaudeamus,
Quia si pro Martyre Deum exoramus,
Ut decretum loquitur, Sancto derogamus.
Eia, dulcis anima, eia dulcis rosa,
Lilium convallium, gemma pretiosa,
Cui carnis foeditas exstitit exosa,
Felix tuus transitus, morsque pretiosa.
Felix, quae iam frueris requie cupita,
Inter Sponsi brachia dulciter sopita,
Eiusque spiritui firmiter unita,
Ab eodem percipis oscula mellita.
Iam quiescunt oculi, cessant aquae ductus,
Nam aperte percipis spei tuae fructus,
Quia, per quem saeculi evasisti fluctus,
Tuos inter oscula consolatur luctus.
Dic, dic, dulcis anima, ad quid ultra fleres?
Habens coeli gaudia tecum, cur lugeres?
Nam solus est omnium, cui tu adhaeres;
Et si velles amplius, certe non haberes.
Sed iam metrum finio, ne sim taediosus:
Nam si vellem scribere quam deliciosus
Sit hic status animae, quamque gloriosus,
A malignis dicerer fallax et mendosus.
Quidquid tamen alii dicant, frater care,
Istum novum Martyrem libens imitare:
Quumque talis fueris, Christum deprecare,
Ut te cantus Martyrum doceat cantare.
Frequentemus canticum istud, soror pia,
Ne nos frangat taedio vitae huius via:
Nam laetantem animam in hac melodia
Post hanc vitam suscipit Iesus et Maria.
Ergo, soror, tuum cor ita citharizet,
Se baptizet lacrymis, planctu martyrizet;
Christo totis viribus sic mens organizet,
Ut cum Christo postea semper solemnizet.
Tunc cessabunt gemitus et planctus dolorum,
Quum adiuncta fueris choris Angelorum;
Nam cantando transies ad aeternum chorum,
Nupta felicissimo Regi saeculorum. Amen.
2. officium de Passione
1 In Passione Domini,Qua datur salus homini,
Sit nostrum refrigerium
Et cordis desiderium.
Portemus in memoria
Dolores et opprobria,
Christi coronam spineam,
Crucem, clavos et lanceam,
Et plagas sacratissimas,
Omni laude dignissimas,
Acetum, fel, arundinem
Et mortis amaritudinem.
Haec omnia nos satient
Et dulciter inebrient,
Nos repleant virtutibus
Et gloriosis fructibus.
Te crucifixum colimus
Et toto corde poscimus,
Ut nos sanctorum coetibus
Coniungas in coelestibus.
Laus, honor Christo vendito
Et sine causa prodito,
Mortem passo pro populo
In aspero patibulo. Amen.
2 Christum ducem, qui per crucem
Redemit nos ab hostibus,
Laudet coetus noster laetus,
Exultet coelum laudibus.
Poena fortis tuae mortis
Et sanguinis effusio
Corda terant, ut te quaerant,
Iesu, nostra redemptio.
Per felices cicatrices
Sputa, flagella, verbera,
Nobis grata sunt collata
Aeterna Christi munera.
Nostrum tangat cor ut plangat,
Tuorum sanguis vulnerum,
In quo toti simus loti,
Conditor alme siderum.
Passionis tuae donis,
Salvator, nos inebria,
Qua fidelis dare velis
Beata nobis gaudia.
Laus, honor Christo vendito
Et sine causa prodito,
Mortem passo pro populo
In aspero patibulo. Amen.
3 Tu qui velatus facie
Fuisti, sol iustitiae,
Flexis illusus genibus
Crebus caesus verberibus.
Te petimus attentius
Ut sis nobis propitius,
Et per tuam clementiam
Perducas nos ad gloriam.
Laus, honor Christo vendito
Et sine causa prodito,
Mortem passo pro populo
In aspero patibulo. Amen.
4 Hora qui ductus tertia
Fuisti ad supplicia,
Christe, ferendo humeris
Crucem pro nobis miseris;
Fac nos sic te diligere
Vitamque sanctam ducere,
Ut mereamur requie
Frui coelestis patriae.
Laus, honor Christo vendito
Et sine causa prodito,
Mortem passo pro populo
In aspero patibulo. Amen.
5 Crucem pro nobis subiit
Et stans in illa sitiit
Iesus, sacratis manibus
Clavis fossus et pedibus.
Honor et benedictio
Sit crucifixo Filio,
Qui suo nos supplicio
Redemit ab exilio.
Laus, honor Christo vendito
Et sine causa prodito,
Mortem passo pro populo
In aspero patibulo. Amen.
6 Beata Christi passio
Sit nostra liberatio
Ut per hanc nobis gaudia
Parata sint coelestia.
Gloria Christo Domino
Qui pendens in patibulo,
Clamans emisit spiritum
Mundumque salvans perditum.
Laus, honor Christo vendito
Et sine causa prodito,
Mortem passo pro populo
In aspero patibulo. Amen.
7 Qui pressura mortis dura
Solvisti nexus criminum,
Nos ad pacem duc veracem
Iesu, corona virginum.
In flagellis potum fellis
Bibisti amarissime
Pro peccatis perpetratis,
Aeterne Rex altissime.
Omni genti recolenti
Tuae mortis supplicium
Da virtutem et salutem,
Iesu, redemptor omnium.
In amara crucis ara
Fudisti rivos sanguinis,
Iesu digne, Rex benigne,
Consors paterni luminis.
Sanguis Christi, qui fuisti
Peremptor hostis invidi,
Fac secure nos venire
Ad coenam Agni providi.
Laus, honor Christo vendito
Et sine causa prodito,
Mortem passo pro populo
In aspero patibulo. Amen.
8 Qui iacuisti mortuus
In petra rex innocuus,
Fac nos in te quiescere,
Sanctamque vitam ducere.
Succurre nobis Domine
Quos redemisti sanguine,
Et duc nos ad coelestia
Aeternae pacis gaudia.
Laus, honor Christo vendito
Et sine causa prodito,
Mortem passo pro populo
In aspero patibulo. Amen.
3. meditatio de Passione
Plange fidelis anima,Amica crucis intima,
Cerne Iesu gravissima
Tormenta crudelissima.
Geme, dole, paupercula
Crucifixi discipula,
Plange nimis et eiula
Christi tormenta singula.
Cerne Iesu convitia
Et valida supplicia,
Inter ipsius brachia
Quaere tua solatia.
Attende caput inclytum,
Caesum et sputis illitum,
Pro te flagellis subditum,
Morti crucis expositum.
Iesum plagatum videas
Et cum dolente doleas,
Ibi cor totum habeas
Ut in aeternum gaudeas.
Ad Crucifixum propera,
Cerne clavos et vulnera
Nervos et tensa viscera,
Venas, ossa connumera.
Plange membra pendentia,
In cruce tam dolentia,
Pro te poenas ferentia
In tanta patientia.
Attende Dei Filium
In cruce tam propitium,
Fudit cruorem proprium
Nec timuit opprobrium.
Attende rivos sanguinis,
Quos fudit Proles Virginis,
Iesus, fons veri luminis,
Dulcis amator hominis.
Plange pedes amabiles
Fossos, in cruce stabiles
Et manus venerabiles
Iesu desiderabiles.
Pedum fixuras aspice
Et manuum non modice,
Te crucifixo adiice,
Bibens eodem calice.
Plange latus dominicum
Crucifixi, mirificum,
Pro te passum non modicum
Fudit rorem salvificum.
Si Crucifixum sequeris,
Cur sibi non compateris?
Surge cito ne steteris,
Curras ad plagam lateris.
Ibi latens abscondere
Si vis mortem evadere,
Ut possis hostem vincere
Et in aeternum vivere.
In tam venerabilibus
Crucifixi vulneribus
Stude tibi pro viribus,
Si vis frui coelestibus.
Attende Christum nobilem,
Crucifixum mirabilem,
Stantem in Cruce flebilem
Quasi leproso similem.
Cerne vultum et oculos
Et lacrymarum rivulos,
Si vis ferre manipulos
Et thesaurorum cumulos.
Vide linguam totaliter
Amaricatam graviter,
Quam teneas memoriter
Et secum dole pariter.
Te Crucifixo iungere
Et intime compatere,
Quasi pendenti loquere
Et verbis istis utere:
Dulcis Iesu, cur moreris
Pro reprobis et miseris?
Quidquid in cruce pateris,
Totum fuit pro ceteris.
Cur pendis in patibulo,
Tactus amoris stimulo,
Mortis percussus iaculo
Pro liberando populo?
Cur es in cruce sitiens
Et tam despecte moriens,
Iesu, fons indeficiens,
Qui es perfectus Oriens?
Iesu, vita dulcissima,
Lux animae clarissima,
Cur in cruce vilissima
Pendes morte turpissima?
Quod pateris nos fecimus,
Quod bibis nos infudimus,
Tu rex innocentissimus,
Nos sumus, qui peccavimus!
Dulcis Iesu, quem sitio,
Praesta mihi quod cupio,
Ut sanctae crucis nimio
Me pascas desiderio.
Fac mihi delectabile,
Signum crucis mirabile,
Tam dulce, tam amabile,
Quod sit inenarrabile.
Fac ut in Cruce gaudiam,
Crucis amore langueam
Nec satiari valeam
Donec in carne maneam.
Et fac ut non praeteream
Crucem, clavos et lanceam
Sputa, coronam spineam
Tuam vestem purpuream.
In his mihi satietas
Et dulcor et ebrietas,
Mei cordis iucunditas
Sit Crucifixi pietas.
Sanctae Crucis memoria
Sit mihi pro victoria,
Qua mala vincam omnia,
Sim in caelesti gloria.
O tu, qui legis talia
Tam gesta triumphalia,
Pone crucis magnalia
Ad cordis penetralia.
Intende spiritualibus
Beatae crucis laudibus
Ut angelorum caetibus
Iungaris in caelestibus.
4. arbor crucis
O crux, frutex salvificusVivo fonte rigatus,
Cuius flos aromaticus
Fructus desideratus.
Iesus, ex Deo genitus
Iesus, praefiguratus,
Iesus, emissus caelitus
Iesus, Maria natus.
Iesus, conformis Patribus
Iesus, magis monstratus,
Iesus, submissus legibus,
Iesus, regno fugatus.
Iesus, baptista caelicus,
Iesus, hoste tentatus,
Iesus, signis mirificus
Iesus, transfiguratus.
Iesus, pastor sollicitus,
Iesus, fletu rigatus,
Iesus, rex orbis agnitus
Iesus, panis sacratus.
Iesus, dolo venundatus,
Iesus, orans prostratus,
Iesus, turba circumdatus,
Iesus, vinculis ligatus.
Iesus, notis incognitus
Iesus, vultu velatus
Iesus, Pilato traditus
Iesus, morte damnatus.
Iesus, spretus ab omnibus
Iesus, cruci clavatus,
Iesus, iunctus latronibus,
Iesus, felle potatus.
Iesus, sol morte pallidus
Iesus, translanceatus,
Iesus, cruore madidus
Iesus, intumulatus.
Iesus, triumphans mortuus,
Iesus, resurgens beatus,
Iesus, decor praecipuus
Iesus, orbi praelatus.
Iesus, ductor exercitus
Iesus, coelo levatus,
Iesus, largitor Spiritus,
Iesus, laxans reatus.
Iesus, testis veridicus
Iesus, iudex iratus,
Iesus, victor magnificus
Iesus, sponsus ornatus.
Iesus, rex regis filius,
Iesus, liber signatus,
Iesus, fontalis radius,
Iesus, finis optatus.
His nos ciba fructibus,
Illustra cogitatus,
Rectis duc itineribus,
Hostis frange conatus.
Sacris reple fulgoribus,
Spira pios afflatus,
Sisque Christum timentibus
Tranquillus vitae status.
5. laudismus de S. Cruce
Recordare sanctae crucisQui perfectam vitam ducis,
Collaetare iugiter.
Sanctae crucis recordare
Et in ipsa meditare
Insatiabiliter.
Stes in cruce, Christo duce,
Donec vivis in hac luce
Modo procul dubio.
Non quiescas, non tepescas,
In hoc crescas, ut calescas
Cordis desiderio.
Ama crucem, mundi lucem,
Et habebis Christum ducem
Per aeterna saecula.
Cruce corpus circumcinge,
Hac constringe, manu pinge
Consignando singula.
Cor in cruce, crux in corde,
Absque sorde sit in corde
Quae tranquillum faciat.
Lingua crux efficiatur,
Crucem promat et loquatur
Et nunquam deficiat.
Crux in corde, crux in ore
Quodam intimo sapore
Det libi dulcedinem.
Crux in membris dominetur
Et ubique situetur
Intra totum hominem.
Cor a cruce sorbeatur
Et in illam rapiatur
Amoris incendio.
Dissipata carnis rixa,
Mens sit tota crucifixa
Spiritali gaudio.
Specialem fer amorem
Et praecipuum honorem
Cruci salutiferae.
Cum fervore medullarum,
Nisu virium tuarum
Velis hanc deligere.
In praeclara cruce stude
Et in ipsa te reclude
Magna cum laetitia.
Christo sis confixus cruci,
Ut sic valeas perduci
Secum ad caelestia.
Quaere crucem, quaere clavos,
Quaere manus, pedes clavos,
Quaere fossa lateris.
Ibi plaude, ibi gaude
Sine fraude, summa laude,
Quantumcumque poteris.
Istud pactum non sit fractum,
Crux praecedat omnem actum
Ut succedant prospera.
Crux est optima medela,
Contra zabulonis tela
Valde salutifera.
Sis in cruce Christi totus,
Prompto animo devotus,
Iubilo dulcedinis.
Servum Dei crux defendit,
Comprehendit et ostendit
Vitam rectitudinis.
Cum tentatus et afflictus,
Derelictus, quasi victus
Es inter angustias;
Non sis piger neque lentus,
Sed sollicite intentus
Cruce frontem munias.
Cum quiescis, aut laboras,
Quando rides, quando ploras
Doles sive gaudeas,
Quando vadis, quando venis,
In solatiis, in poenis
Crucem corde teneas.
Crux in omnibus pressuris
Et in gravibus et duris
Est tutum remedium.
Crux in poenis et tormentis
Est dulcedo piae mentis
Et verum refugium.
Crux est porta paradisi,
In qua Sancti sunt confisi,
Qui vicerunt omnia.
Crux est mundi medicina,
Per quam bonitas divina
Fecit mirabilia.
Crux est salus animarum,
Verum lumen et praeclarum
Et dulcedo cordium.
Crux est vita Beatorum
Et thesaurus perfectorum,
Et decor et gaudium.
Crux est speculum virtutis,
Gloriosae dux salutis,
Tota spes fidelium.
Crux est decus salvandorum
Et solatium eorum
Atque desiderium.
Crux est navis, crux est portus,
Crux deliciarum hortus
In quo florent omnia.
Crux est fortis armatura
Et protectio secura
Conterens daemonia.
Crux est arbor decorata
Christi sanguine sacrata,
Cunctis plena fructibus,
Quibus animae fruuntur
Cum supernis nutriuntur
Cibis in caelestibus.
O quam felix permanebis,
Nunc in cruce si studebis,
Donec mundo vixeris!
Sine fine laetus eris
Tu, qui sanctam crucem quaeris
Si perseveraveris.
Crucem quaere, crucem gere,
Christi crucem intuere
Ut amore langueas.
Summa fide crucem vide
Et plenissime confide,
Donec vitam habeas.
Circa crucem exercere,
Mente debes huic placere
Et hanc corde gerere.
Hoc est opus salutare
Circa crucem laborare
Corde, ore et opere.
Recordare, frater pie,
Septem vicibus in die,
Passionis Domini,
Per quam sumus liberati
Et aeternae vitae dati
Et supremo lumini.
Hanc si amas et honoras,
Dicas illi certas horas,
Adhibendo, studium:
Horam primam, matutinam,
Tertiam, sextam, vespertinam
Nonam, completorium.
Quando sedes, stas et iaces,
Quando loqueris et taces,
Fessus cum quieveris,
Christum quaeras in quo speras,
Crucifixum corde geras
Ubicumque fueris.
Diligenter pone mentem
Super Christum patientem
Et sibi condoleas.
Christi mortem, christiane,
Plange sero atque mane
Et in planctu gaudeas.
Quam despectus, quam deiectus
Rex coelorum est effectus,
Ut salvaret saeculum!
Esurivit et sitivit,
Pauper et egenus ivit
Usque ad patibulum.
Recordare paupertatis
Et extremae vilitatis
Et gravis supplicii
Si es compos rationis,
Esto memor passionis,
Fellis et absinthii.
Cum deductus est immensus
Et in cruce tunc suspensus,
Fugerunt discipuli.
Manus, pedes perfoderunt,
Et aceto potaverunt
Summum Regem saeculi.
Cuius oculi beati
Sunt in cruce obscurati,
Et vultus expalluit.
Suo corpori tunc nudo
Non remansit pulcritudo,
Decor omnis aufugit.
Propter hominum peccata
Sua caro cruciata
Fuit inter verbera.
Membra sua sunt distenta
Propter aspera tormenta
Et illata vulnera.
Inter magnos cruciatus
Est in cruce lacrymatus
Et emisit spiritum.
Suspiremus et fleamus,
Toto corde doleamus
Super Unigenitum.
Qui haec audis ingemisce,
Et in istis planctum misce
Et cordis moestitias.
Corpus ange, corde plange,
Mentem frange, manu tange,
Christi mortis saevitias.
Virum respice dolorum,
Et novissimum virorum,
Fortem ad supplicia,
Tibi gratum sit et aequum
Iam in cruce mori secum,
Compati convitia.
Quando vides te afflictum,
Desolatum, ita victum
Quod quasi deficias;
Christi cogites dolores
Graves poenas et moerores,
Sputa, contumelias.
Bone frater, quiquid agas,
Crucifixi vide plagas
Et sibi compatere.
Omni tempore sint tibi,
Quasi spiritales cibi,
His gaudenter fruere.
Crucifixe, fac me sortem,
Ut libenter tuam mortem
Plangam, donec vixero,
Tecum volo vulnerari,
Te libenter amplexari
In cruce desidero.
Da dolorem quasi rorem,
Ut Te plorem Redemptorem
Christum, qui me refoves.
Non te plices sed felices
Cicatrices mille vices
Tuas in me refoves.
Totum sit, quod ego dixi,
Ad honorem Crucifixi,
Ad laudem et gloriam;
Ut meorum peccatorum
Gloriosus rex coelorum
Mihi donet veniam.
6. de septem verbis Domini in Cruce
9 Iesu salutis hostia, salutis sacrificium,Iesu salutis gratia, salutis beneficium,
Iesu tuta fiducia, tutum refugium,
Tu pro humano genere captivum redime,
5Tu pro humano federe ut exulem reduceres,
Tu pro humano scelere, culpas nostras tolle.
Tu pro divino munere, ut nos Deo coniungeres
Non recusasti vincula, non flagella, non verbera,
Non latronum patibula, non livores, non vulnera.
10Sed dum te crux susciperet, et hostis in te fremeret,
Dum malleus percuteret, et clavus carnem scinderet,
Dum sensum dolor angeret angustiaque cresceret;
Patrem rogasti precibus, ut tanquam ignorantibus
Tuis ignoscat hostibus, ac te crucifigentibus
15Dicens: Pater, ignosce illis, quia nesciunt quid faciunt.
10 O mitis patientia, o mansueta mititas,
O immensa clementia, o immensa benignitas
Qui ut ovis mitissima non promis quaerimoniam,
Qui ut mater carissima iam excusas iniuriam,
20Ut anima dulcissima tenes benevolentiam,
Ut voluntas piissima praebes misericordiam.
Ad te vadit spes animae. Ad te clamant suspiria,
Ad te decurrunt lacrimae, et pulsant desideria
Confidenter dicentia: ignosce nobis domine.
11 25Iesu largitor veniae, Iesu solamen tristium,
Iesu laus penitentiae, Iesu spes penitentium,
Dum penderes innoxius, horum in poena socius
Dum te unus argueret et stulte reprehenderet,
Dum insultans insurgeret et blasphemando diceret:
30Si tu es Dei filius, salva temetipsum et nos,
Esto tibi propitius, sicut salvasti alios;
Dum alter hunc corriperet, et hunc stultum ostenderet,
Dum se malum concederet, et te iustum assereret,
Dum ad te se converteret, et supplex tibi diceret:
35Memento mei domine, dum ad tuum pervenis
Regnum plenum dulcedine, dum te regem ostenderis,
Tu amans poenitentiam, corda trahens per gratiam,
Non solum hanc memoriam concessisti, sed gloriam,
Dicens: Amen dico tibi: hodie mecum eris in paradiso.
12 40O prompta Dei caritas, prompta misericordia,
O prompta liberalitas, prompta munificentia,
Ad te currit devotio. Ad te redit memoria,
Coram te fit confessio, tibi patent praecordia,
Ideo cum fiducia, tibi precamur Domine,
45Qui es sine malitia, solus et sine crimine.
In tua patientia, memento nostri domine.
13 Iesu lux et rex gloriae, fili Dei et hominis,
Iesu flos pudicitiae, fili Mariae Virginis,
Dum haec Virgo sanctissima tota plena doloribus
50Genitrix amantissima, tot confecta moeroribus
Tua mater carissima, tota percussa fletibus
Nutrix diligentissima tota fracta singultibus
Iuxta crucem assisteret, et te pendentem cerneret,
Dum tormenta conspiceret et pro luctu deficeret;
55Tu videns matrem flebilem, pressam amaritudine
Matrem tam venerabilem, dignam beatitudine,
Videns quoque discipulum amatum et amabilem,
Fidelem dei famulum, Iohannem vita nobilem,
Alloquens ambos dulciter, piae vocis oraculo
60Commendasti benigniter matrem Christi discipulo
Dicens matri: mulier, ecce filius tuus:
Deinde discipulo: ecce mater tua.
14 O qualis permutatio, o quanta inequalitas,
O qualis desolatio, o quae matris acerbitas!
65Dum custos matri traditur, pro magistro discipulus,
Dum per matrem suscipitur, pro Deo vir pauperculus,
Dum matri custos mittitur, pro rege simplex famulus,
Sic tue Iesu gratiae me commendo humiliter,
Tuaeque providentiae me committo perenniter,
70Ut exorante virgine, pro nobis stet suppliciter,
A peccatorum turbine, simus securi iugiter.
15 Iesu patris ingeniti virtus et sapientia,
Iesu cuiusque conditi tenor et consistentia,
Tu virtute mirabili panem multiplicaveras,
75Tu virtute consimili stellam infans induxeras,
Defunctos suscitaveras, opera mira feceras,
Morbos omnes sanaveras, totum orbem formaveras.
Tu virtute terribili demonia eieceras,
Tu virtute consimili hostes tuos prostraveras.
80Sed affixus patibulo, patri factus obediens
Iussu patris ut vinculo victus manens et patiens,
Qui vult quod hanc angustiam ut infimus sustineas,
Nec dictam patientiam a te liberans exerceas.
Quapropter tuo sensu condolens naturaliter
85Clamorem confers planctui dicens lamentabiliter:
Heli, Heli lama sabathani, hoc est Deus meus,
Deus meus ut quid dereliquisti me.
16 O lamentum mirabile, salutem agens hominum,
O innocens cor humile, poenas deplorans criminum,
90Ad te fert me compassio, pro me te pati sentio.
Ante te me proicio, tecumque luctum facio.
Nam iste luctus utilis est mihi pro solatio
Qui mihi praemialis sit in aeterno gaudio.
17 Iesu dulcis memoria, sitibunda dilectio,
95Iesu dulcis fiducia, laetabunda refectio,
Dum extensus existeres super aram patibuli,
Dum immolatus ageres redemptionem populi,
Dum te nudum aspiceret mundus instar spectaculi,
Dum lamentum ostenderet super te vultus saeculi,
100Dum hostes de te luderent, et noti tui fugerent,
Dum clavi membra tenderent et nervi se contraherent,
Dum vulnera tumescerent et humores defluerent,
Dum carnes contremiscerent et virtutes arescerent;
Sitim supsisti fervidam, sitim amore languidam,
105Sitim virtutum cupidam, nostrae salutis avidam,
Benigne dicens: sitio. Hominum fidem cupio
Salutemque desidero, pro qua pati me offero.
18 O sitis saluberima exoptans amicitias,
O sitis cordis intima frangens concupiscentias,
110Praesta ut ad te sitiam, et ista siti ardeam,
Pravam sitim effugiam donec ad te fontem transeam.
Potumque vitae hauriam, quo felix semper maneam,
Et Deum meum videam sanctam ingressus patriam.
19 Iesu nostra redemptio, Iesu redemptor hominum,
115Iesu nostra dilectio, Iesu salus credentium,
Dum per crucis misterium diligenter perageres
Redemptoris officium ut homines redimeres
Sustinendo supplicium, ut inde nos eriperes;
Consumans sacrificium tuae carnis et sanguinis,
120Consumans pacis proelium salutaris certaminis,
Consumans transitorium cursum huius imaginis,
Consumans opificium redemptionis hominis,
Dum mortis horam cerneres, dum hac vita deficeres,
Dum finem iam contingeres, dum omnia perficeres,
125Ut in summa concluderes dixisti: Consumatum est.
Nam Iesus crucifixus est, et agnus immolatus est,
Sanguis eius effusus et praetium solutum est.
Diabolus devictus est et bellum consumatum,
Chirografum deletum est, et homo iam redemptus est.
20 130O bonitas boni Iesu, qui est nostra iustitia,
O veritas veri Iesu, qui est nostra scientia,
O caritas cari Iesu, qui est nostra redemptio,
O sanctitas sancti Iesu, nostra sanctificatio,
Consumma nobis gratiam et consumma iustitiam,
135Consumma conscientiam, et consumma laetitiam.
21 Iesu via rectissima, Iesu salutis hostium,
Iesu porta tutissima, Iesu protector omnium.
Iesu salubris veritas, et lux mentem illuminans,
Iesu vitae felicitas, dulcor in corde iubilans;
140Dum in extremis ageres, ut animam deponeres,
Dum hanc vitam desereres ut ad limbum descenderes,
Volens viam ostendere per quam debemus pergere,
Volens cunctos instruere, qui facti sunt de pulvere,
Volens illum ostendere qui potest nos defendere,
145In quo debent considere, qui mortem debent capere;
Tuum sacratum Spiritum, tuo patri sanctissimo,
Commendasti per gemitum, sermone devotissimo dicens:
Pater in manus tuas, commendo spiritum meum.
Et inclinato capite, fixus in crucis stipite,
150Acriter cruentato te, turpiter et indebite
Tu emisisti spiritum, et orbis talem fremitum,
Quod quisque per circuitum tuum percepit obitum.
Ut cuncta fletum facerent, et elementa tremerent
Ut saxu se dirumperent et sepulchra se panderent,
155Ut terremotus fieret, velum templi se scinderet,
Ut luna retro cederet, solque contenebresceret,
Ut mundus ingemisceret, et natura flens diceret:
Ego lugens deficio, vel Deo inest passio.
22 O mors, mors lacrimabilis, super quam plorant omnia,
160O mors, mors lamentabilis, super quam flent innoxia,
O mors, mors ammirabilis, qua suscitantur mortui,
O mors, mors amicabilis, qua exaltantur strenui,
O mors sacra, mors nobilis, per quam delentur scelera,
O mors pia, mors utilis, per quam donantur proemia;
165Praesta ut haec memoria, nos teneat continue,
Et stimulet praecordia, corque pungat assidue,
Ut menti lumen influat, et in agendis instruat,
Ut nos a culpis eruat, et vitae donum tribuat.
7. canticum in Salve Regina
Salve virgo virginum, stella matutina,Sordidorum criminum vera medicina,
Consolatrix hominum qui sunt in ruina,
O vere peccaminum vera draconina.
Regina regnantium, virgo puellaris,
Peperisti filium, mater singularis,
Sacratum pallacium dei convocaris,
Divinum auxilium nobis largiaris.
Fons Misericordiae dici meruisti
Atque mater gratiae que concepisti
Summum regem gloriae quem peperisti,
Largitorem veniae mundo contulisti.
Vita via veritas est de terra nata
Et tua virginitas restat illibata,
Nam tua humilitas fuit operata
Quod in te divinitas esset incarnata.
Dulcedo dulcedinis fructus benedictus
Ventris tui virginis, Agnus Dei dictus
Cuius unda sanguinis, unda derelictus
Totus labe criminis est et demon victus.
Et spes nostra solida est virgo Maria,
Virga Iesse florida ut in Isaya
Rore coeli madida de prophetia (?)
Pulchra ut nix, candida mater Dei pia.
Salve lux fidelium fulgens ut aurora
Quae es supra lilium pulchra et decora,
Omne quod est noxium tolle sine mora
Et Dei auxilium pro nobis implora.
Ad te clamant miseri multum desolati,
Nobis aperi aures pectoris sacrati
Ut a fauce inferi per te liberati,
Consequamur liberi viam tui nati.
Clamamus devotius ad te sospirantes
Et affetuosius te pie precantes:
Dele quod miserius male cogitantes
Gessemus exterius opere peccantes.
Exules exilio omnes sumus dati,
Pro parentum vitio gloria privati,
Paradisi gaudio et exhorbitati
Tuo beneficio sumus separati,
Filii suspiriis prodere coguntur
Mundi pro miseria per quam involuntur,
Ad damnata vitia saepe dilabuntur,
Sed misericordia tua fulciuntur.
Evae lapsus intulit damnum desperatum
Et a nobis abstulit gaudium beatum,
Ut post Evam contulit virgini incarnatum
Quomodo mortem sustulit, diluit peccatum.
Ad te clamant iugiter tui famulantes
Et in te fideliter omnes suspirantes
Iuvamen tuum humiliter implorantes,
Quos misericorditer audias clamantes.
Suspiramus fletibus nostris pro peccatis
Et multis gemitibus per hos perpetratis,
Sed in te confidimus, mater pietatis,
Vere penitentibus veniam da gratis.
Gementes recolimus mala retro acta,
Quae iniqua gessimus mente non coacta,
Sed in te confidimus Maria intacta,
Ut a te quae petimus sint in nobis facta.
Et flentes doloribus mente verecunda,
Lumen nostris cordibus infunde facunda,
Viciorum sordibus benigne munda
Iunge nos coelestibus Maria iucunda.
In hac valle miseriae multum tenebrosa
Hominum sunt genera multum foedosa
Nam eorum opera sunt contagiosa,
Propter facta scelera et opprobriosa.
Lacrymarum rivuli omnino prosunt aquae,
Cum senes et parvuli et plebs unaquaque
Timeant quod emuli quaerant circumquaque
Et fratres huius seculi trahunt usquequaque.
Eia ergo digne ad nostras mentes
Atque lapsus erige, conforta trementes,
Et errantes corrige te pie quaerentes,
Miseros nos dirige in te confidentes.
Advocata libera coram Salvatore
Postulare propera consueto more,
Et pro gente misera benigno favore
Natum tuum mitiga materno amore.
Illos pios oculos et misericordes
Converte ad famulos in bono discordes
Et ad mala sedulos fortius concordes:
Nostre carnis stimulos deleas et sordes.
Et Iesum unigenitum fructum benedictum
Monstra nobis inclitum pium et non fictum,
Per quam genus perditum a Deo in aevum victum
Natum in interitum revixit invictum.
Ventris tui viscera Iesum portaverunt,
Et beata ubera ipsum lactaverunt,
Cui Iudei vulnera dira intulerunt,
Et ipsum post verbera cruci tradiderunt.
Nobis post exilium benigne ostende,
Iesum tuum filium et nobis impende,
Verum patrocinium et maternum extende,
Cum ad iudicium erimus defende.
Clementia summae bonitatis
Adonay filia, flos virginitatis,
Damnatorum venia mater pietatis,
Virginum leticia, stola charitatis.
O pia piissima regina caelorum,
Omnium digna ditissima Dei saeculorum,
Virgo prudentissima, gemma confessorum,
Atque iocundissima laus apostolorum.
O dulcis dulcissima super fava melle,
Columba castissima carens omni felle,
Mater benignissima iuxta nostrum velle,
Cuncta faeditissima e nobis repelle.
Maria eximia natum deprecare
Et quicunque omnia haec vult recitare
In tui memoria et te collaudare,
Dignetur in gloria sua collocare.
8. corona beatae Mariae Virginis
Gaude virgo Maria mater Christi,Quae per aurem concepisti,
Gabrielo nuntio.
Iesus fructus ventris tui,
Per te detur nobis frui
In perenni gaudio.
Mediatrix Dei et hominum,
Tu digne magnificas Dominum,
Quae sola concepisti filium,
Qui est vera salus humilium:
Hinc omnium Deum quaerentium
Generatio te beatam dicere
Et devote salutare debet dicens: Ave Maria etc.
Gaude quia Deo plena
Peperisti sine poena
Cum pudoris lilio. Iesus fructus etc.
Alma redemptoris mater eximia,
Qui tua egressus est claustra virginea,
Cum his pacificus factus est incola,
A quibus dura perpessus est verbera,
Unde digna est, Virgo puerpera,
Ut omnis creatura te veneretur,
Et benedicat dicens: Ave Maria etc.
Gaude quia tui nati,
Quem dolebas mortem pati,
Fulget resurrectio. Iesus fructus etc.
Regina coeli laetare cum iubilo,
Nam qui pendebat in crucis patibulo,
Surrexit vere summo diluculo,
Omni ablato, contemptus obbrobrio;
Unde digno omnis homo cum gaudio
Digne congratulari et benedicere debet dicens: Ave Maria etc.
Gaude Christo ascendente,
Et in coelum te vidente
Motu fertur proprio. Iesu etc.
Imperatrix et mundi domina,
Tuus natus cum quanta gloria
Nostrae carnis sumpta materia
Capta praeda conscendit ethera,
Hinc os cordis plenum letitia,
Et lingua nostra exultatione,
Te collaudat et benedicat dicens: Ave Maria etc.
Gaude quae post Christum scandis
Et est honor tibi grandis,
In coeli palatio. Iesus fructus etc.
Advocata miserorum
Ad te sunt oculi servorum,
Te assumpsit rex coelorum
Super choros angelorum,
Ubi coetus beatorum
Te digne veneratur
Et benedicit in aeternum dicens: Ave Maria etc.
Gaude virgo mater Christi,
Quae per aurem concepisti
Gabriele nuntio.
Gaude quia Deo plena
Peperisti sine poena
Cum pudoris lilio.
Gaude quia magi dona
Tuo nato ferunt bona,
Quem tenes in gremio.
Gaude quia tui nati
Quem dolebas mortem pati
Fulget resurrectio.
Gaude Christo ascendente
Et in coelum te vidente
Motu fertur proprio.
Gaude virgo quam commisit
Servis suis quibus misit
Paraclitum quem promisit.
Sanctorum collegio.
Gaude quae post Christum scandis
Et est honor tibi grandis
In coeli palatio.
Ubi fructus ventris tui
Per te nobis datur frui
In perenni gaudio.
9. laus B. Virginis
Ave coeleste lilium,Ave rosa speciosa,
Ave mater humilium
Superis imperiosa,
Deitatis triclinium,
Hac in valle lacrymarum
Da robur fer auxilium
O excusatrix culparum.
Virgo pia sine pare,
Gabriele nuntiante
Quae meruisti portare
Christum, flatu sacro flante.
Virgo partum post et ante,
Refugium singulare
Hac in vita vacillante
Tuos servos consolare.
Ecce stupet humanitas,
Quod sis Virgo puerpera:
Scire nequit fragilitas
Tantae virtutis opera.
Fides transcendens aetera,
Confitetur et veritas,
Ex te, mater Christifera,
Carnem sumpsit Divinitas.
Mater natum, Patrem nata
Stella solem genuisti,
Increatum res creata,
Fontem rivus emisisti.
Vas figulum peperisti
Virgo manens illibata,
Per te nobis, mater Christi,
Est perdita vita data.
Almissima sunt viscera,
Quae Domini sunt conclave.
Sanctissima sunt ubera
Quae suxit et lac suave
Quo lactatur. Mater ave,
Quae regnans super sidera,
Perpetuae mortis a vae
Nos et a malo libera.
Rosa decens, rosa munda,
Rosa recens sine spina,
Rosa florens et secunda
Rosa gratia divina
Facta coelorum regina
Non est nec erit secunda
Tibi, rei medicina,
Nostris coeptis obsecunda.
In scripturis figurata
Multis locis ostenderis,
Aenigmatibus monstrata
Sacris ut patet litteris,
Testamentorum veteris
Et novi iure praelata
Mulieribus caeteris
Super omnes elevata.
Ante mundi originem
Te Dominus ordinavit
Dum coeli latitudinem
Sapienter fabricavit.
Ex tunc sancta mente cavit
Per te Matrem et Virginem
Protoplasti, qui peccavit,
Expirare voraginem.
Gaude Virgo Mater gaude,
Per te mundus restauratur
Cum civibus coeli plaude
Quia honor tibi datur.
Decus decenter salvatur
Tibi maius omni laude
Quia per te liberatur
Omnis homo fracta fraude.
Rigans mundum novo rore
Nova prolis novitate,
Nova facis, novo more
Cuncta mira claritate
Ex divina bonitate
Fons ascendens in honore
Rigans terram charitate
Dei crescens in amore.
Arbor et lignum vitale
In Paradisi medio
Plantaris spirituale
Cuius fructus fruitio
Replet omnia gaudio.
Nunquam fuit nec est tale,
Nec deerit procul dubio
Lignum ita commodale.
Casta Virgo, te fluvius
Volu platis irrigavit
Paradisi, dum filius
Dei corpus habitavit
Tuum; terra nunc donavit
Nostra fructum uberius,
Et naturam reformavit
Nostram Deus in melius.
In Paradiso posuit
Deus hominem filium,
Suum custodem posuit
Tuum corpus egregium,
Per Gabrielem nuntium
Dum visitare voluit,
Redemptorem eximium
Nobis eum exhibuit.
Arcam Noe fabricavit
Sed de lignis laevigatis
Fabricatam subintravit
Cum uxore et cum natis.
De parentibus beatis
Sibi matrem te formavit
Dominus et a peccatis
Te subintrans conservavit.
Pactum suum antiquitus
Deus promisit Patribus,
Arcum suum divinitus
Ostendendum in nubibus,
Qui foederis est omnibus
Signum promissum coelitus.
A Deo pax hominibus
Datur in eo penitus.
Labor et timor fugiunt
Arcu monstrato foederis;
Spes et gaudium veniunt
Peccatoribus miseris,
Qui de reatu sceleris
Flentes arcum conspiciunt,
Per promissum de superis
Se consolatos sentiunt.
Est in arcu caeruleus
Color, qui virginitatis
Typum gerit: et rubens
Etiam qui charitatis
Formam notat; puritatis
Tuae demonstrat aqueus
Notam, et humilitatis
Quam elegit in te Deus.
Nubibus coeli cerneris
Arcus, quae nos illuminas
Refulgens morum miseris
Exempla cunctis seminas.
Haereses omnes terminas,
Et haereticos conteris,
In Christo quando geminas
Naturas simul congeris.
Arcus insuperabilis,
Arcus potens, arcus fortis,
Arcus dulcis, amabilis,
Arcus patens coeli portis.
Post praesentis metam mortis
Nobis inevitabilis,
Fac consortes tuae sortis
Nos Virgo venerabilis.
Dominus Iacob somnio
Scalam vidit contingentem
Coelum: cuius confinio
Deum vidit innitentem,
Angelorum descendentem
Coetum vidit. Promissio
Terrae sanctae per potentem
Datur et benedictio.
O Maria figuraris
Scala, sed scalam superas;
Ab Angelo salutaris,
Deum hominem generas.
Super virtutes superas
Per Angelos collocaris:
Genus humanum liberas
Ergo longe plus beatis.
Mater tua virginitas
Rubo montis ostenditur
Oreb, cuius viriditas
Per ardorem non uritur.
Sic nec tua corrumpitur
Virginalis integritas,
Dum ventre tuo iungitur
Humanitati Deitas.
In vase manna positum
Ut servetur, legitur
Israelitis traditum,
Neque vas manna frangitur.
In te Christus concipitur,
Virgo, per sanctum spiritum,
Neque tuae minuitur
Virginitatis meritum.
Nobis manna mirificum
Servasti mirabiliter,
Manna terminans typicum
Figuratum veraciter,
In se misericorditer
Per illud manna caelicum,
Quod dabatur communiter
Israel in viaticum.
Vetustum manna novitas
Tuae gratiae terminat
Figurarum antiquitas
Fugit et lux illuminat
Nova, quos lex discriminat
Nova. Cessat obscuritas,
Purgat, mundat, eliminat
Antiqua nova claritas.
Summus artifex omnium
Te providit vas nobile,
Vas dignum, vas egregium,
Vas gratum, vas laudabile,
Vas cunctis venerabile,
Famulis ut edulium
Ministres delectabile,
Panemque coeli civium.
Tu ministras hominibus
Verum panem angelorum,
Tuis natum visceribus
Pro salute peccatorum.
Hic est panis viatorum,
Qui non est dandus canibus,
Qui est salus miserorum,
Praestans omnibus panibus.
Ecce panis dulcissimus,
Ecce panis amplectendus,
Ecce panis pinguissimus,
Ecce panis diligendus,
Ecce panis recolendus,
Ecce panis praeoptimus
Ecce panis praeferendus.
Et prae cunctis gratissimus.
Cibus iste nos reficit,
Recreat et regenerat,
Et sibi mentem allicit,
Dirigit et confoederat,
Omne bonum exaggerat
Et omne malum abiicit,
Vincit, regnat, et imperat
Auget, alit et perficit.
Vivus panis et vitalis
Via, veritas et vita,
Est hic panis immortalis
Et bonitas infinita.
Quo refulget praemonita
Nova sponsa spiritalis,
Synagoga definita
Perit, et umbra legalis.
Manna cessat et caelitus
Nobis panis proponitur;
Panis vere vivificus
Nobis de coelo mittitur.
Christianis conceditur
Solis panis hic mysticus,
Quibus communis traditur
Verus panis angelicus.
Beatus tabernaculo
Moyses virgam posuit
Aaron sed pro titulo
Sacerdotis: quae fronduit,
Floruit, fructum habuit,
Evidenti miraculo
Sacerdotis obtinuit
Ius Aaron in populo.
Ecce valde mirabilis
Res et miranda novitas:
Floret siccitas sterilis,
Gignit sicca sterilitas.
Parturit virgae siccitas,
Fructum profert, et fertilis
Efficitur sterilitas.
Non fuit ante similis.
Notat virga florigera,
Quae naturae non opere
Efficitur fructifera,
Sed puro Dei munere,
Quod debebas concipere,
Virga nova puerpera
Novumque fructum parere,
Post partum Virgo libera.
Ergo vere Virgo parens,
Germinasti campi florem,
Dei Patris Verbum parens,
Mundis paris Salvatorem,
Puritatisque decorem,
Non amittis, sorde carens
Charitatis fundens rorem,
Quo rigatur mundus arens.
De Iacob exoritura
Nova stella praedicitur,
Ex Israel nascitura
Virga nobis ostenditur,
Per quam Moab percutitur.
Te praesignat haec figura,
De qua Virga producitur
Christus, mirante natura.
Ista stella clarissima,
Quam non violat radius,
Luce nitens purissima,
Crystallo fulgens clarius,
Te significat verius,
Virgo semper castissima,
Quam non violat filius,
Nascens ex te mundissima.
Consurgens Virgo florida
Israel prophetiae,
Promissa Virga nitida,
Dicens Virga mystice.
Egrediens de radice
Iesse, potens et valida.
Florem profers mirifice,
Virgo materque gravida.
Tu es virga, tu es stella,
Tu es gratiae fluvius,
Deitatis munda cella,
Genitrix cuius Filius
Flos dicitur et radius,
Charitatis fundens mella
Caelo lucens superius,
Mundum servens a procella.
Ave virgo fertilior,
Universis arboribus.
Ave, stella fulgidior
Universis sideribus
Factis, dictis virtutibus
Universis praestantior;
Creaturis hominibus
Custos et quies tutior.
Tu Gedeonis rorida
Concha coelestis diceris,
Rore manans et fluida
Lana compressa velleris.
Divini dono muneris
Tu semper manens madida:
Solatium das miseris;
Sed terra manet arida.
Verus coelestis fluminis
Tuam concham munditiae
Ros replevit, dum numinis
Sacris munere gratiae,
Plena solis iustitiae,
Mater Dei et hominis
Fis, flore pudicitiae
Vernans matris et virginis.
Implevit domum Domini
Superni Regis gloria,
Suo sacratam nomini,
Salomonis industria.
Dum te superna gratia
Gabrielis affamini
Parentem, Virgo Maria
Replet dicatam numini.
Notat hic Dei filium,
Salomon Rex pacificus,
Qui fecit thronum regium,
Ut hic artifex coelicus.
Et nuntius angelicus
Praeparavit hospitium,
Nostrae salutis pisticus
Verum deferens gaudium.
Maria mater gratiae,
Mater et fons bonitatis,
Mater misericordiae,
Fons et fomes pietatis,
Triclinium Deitatis,
Mater solis iustitiae,
Perpetuae claritatis
Confers lumen, et gloriae.
Uxor Nabal cum Davide
Pacem, datis muneribus,
Nabal reformat solide
Benignissimis precibus,
Licet Nabal sermonibus,
Dictis factisque stolide,
Meruisset doloribus
Vitam finire turbide.
Larga Nabal convivia
Suo faciens tonsori,
Quaerendo temporalia,
Gulae vacans et honori,
Comparatur peccatori,
Dei danti convitia
Servis: unde morte mori
Debent propter haec vitia.
Iste desiderabilis
Vultu David gratiosus,
Rex nulli comparabilis,
Manu fortis, bellicosus,
Clemens, pius, amorosus,
Christus est immutabilis,
Qui semper est gloriosus
In sanctis et mirabilis.
Et tu Abigail sapiens
David deferens munera,
Nabal et David faciens
Precibus tuis foedera.
Dum pia lactis ubera
Christo dedisti nutriens,
Hinc peccatoris scelera
Tuis mentis leniens.
Regina Virgo regia,
De genere David Regis
Dei mater et filia,
Christi parens, Christum regis
Nostra mater, nostrae legis
Gaudium et laetitia,
Peccatoris fortis aegis,
Decus, honor et gloria.
In te sola spes figitur
Omnis humani generis:
Per te solam destruitur
Adae peccatum veteris;
Vitae portus es miseris,
Per te salus acquiritur,
Nescit reatum sceleris,
Qui te devote sequitur.
Bonum est ergo subdere
Sese tuae servituti,
Secundum te se regere,
Disponendo se virtuti,
Namque tui servi tuti
Per te possunt ascendere
Caelum, vitam assecuti,
Tecum semper et vivere.
Volens mundum saevitia
Principis Assyriorum
Subiicere, nefaria
Manu collecta virorum,
Magnam plebem Iudaeorum
Obsedit in Bethulia;
In mortem maestam eorum
Mentem debacchans impia.
Sancta Iudith pro populo
Salvando se praeparavit,
Nocte surgens de lectulo,
Vocans Abram properavit;
Holoferni praesentavit
Se pro gentis periculo,
Necans eum, liberavit
Cives a mortis iaculo.
Est civitas Bethulia,
Quam obsidet dissensio,
Daemonisque perfidia,
Et haeresis deceptio:
Coniuncta tuo filio,
Nostra mater Ecclesia,
Tuo tuta subsidio
Munita tua gratia;
Tu est Iudith pulcherrima,
Quae liberas Ecclesiam,
Holofernis accerrima
Ut per divinam gratiam,
Haeresisque perfidiam,
Confutas ...
Spem certissimam
Fundens super familiam.
Benignus sapientiae
Spiritus et dulcedinis,
Consilii, scientiae,
Timoris, fortitudinis,
Lumen divini numinis,
Omnis genere gratiae
Te replevit, ut hominis
Causa sis indulgentiae.
Edissa per connubium
Assuero coniungitur.
Thalam subit regium,
Coronatur, praeficitur
Cunctis. Vasti deponitur
Amittit regni solium,
Superba Vasti tollitur;
Esther habet dominium.
Notat Esther cor humile,
Cor contritum humiliter,
Cor dulce, cor amabile,
Cor diligens veraciter,
Cor contemplans sublimiter.
Vasti notat cor fragile,
Exaltans se perniciter,
Superbum et indocile.
Et Te quid est humilius
Per cuncta mundi climata?
Dulcius, amabilius,
Destruens cuncta schismata?
Te sacra probant dogmata
Nil esse gratiosius;
Sacra probant aenigmata
Te nihil esse mundius.
Designat Esther igitur,
Te, qua nunquam humilior
In creaturis legitur
Fuisse, nec suavior,
Pulchrior, amabilior,
Dulcior nulla dicitur.
Et propter hoc sublimior
Esse nulla te noscitur.
In Iudaeos invidia,
Saevit Aman perversitas,
Damnat eos perfidia
Crudelisque dolositas.
Mardochaei benignitas
Esther scribit euprepia,
Mutetur ut crudelitas
Decreto Regis impia.
Condolet Esther fratribus
Totius sui generis,
His auditis rumoribus:
Regem adit, qui foederis,
Signum dedit, pestiferis
Morti datis complicibus;
Damnatur Aman sceleris,
Eius notis criminibus.
Tu es Esther, perfidiam
Aman reprimens graviter,
Famulorum miseriam
Exterminans benigniter,
Regi summo feliciter,
Desponsata per gratiam,
Coronata perenniter,
Regiam tenens potentiam.
Vere notat inimicum,
Aman humani generis,
Dirum serpentem lubricum,
Iure pulsum de superis,
Condemnatum in inferis,
Accusatorem iniquum,
Quem tu calcas et conteris,
Deum reddis pacificum.
Sicut pupillam oculi,
Servos servas servo Regis;
Tu solamen es saeculi,
Refugium tui gregis,
Summa sponsa summi Regis,
Caput conteris zabuli,
Tu es verus liber legis,
Arca tabernaculi.
Flos vernalis, flos lilii,
Flos florum, decus virginum
Diceris, et auxilii
Fons plenus, custos hominum:
Cuius attraxit Dominum,
Et Angelum consilii,
Dulcis odor, ut terminum
Nobis daret exilii.
Ramum ferens virentibus,
Ore columba proprio,
Foliis fluctuantibus
Generali diluvio,
Quos turbarat undatio,
Noe, natis, coniugibus,
Refovit eos gaudio
Salutis intuitibus.
Una serpentem pertica
Deserto tulit aeneum,
Ut si intus vis toxica
Quemquam laeserat Hebraeum,
Sanaratur videns eum
Ope Dei mirifica,
Propellente vipereum
Visus virtute Mystica.
Columba tu simplicior
Omni, tutrix humilium,
Salus hominum tutior,
Mundo tulisti gaudium,
Enixa Dei Filium,
Omni veneno fortior,
Medicina peccantium
Signo serpentis promptior.
Tu es porta, quae clauditur,
Apertionis nescia,
De qua propheta loquitur,
Hominum nulli pervia,
Qua Dei sapientia
Ingreditur, egreditur,
Semota violentia,
Per egressum non frangitur.
Virginitas est ianua,
Qua coelis fulgens altius,
Coeli non linquens ardua,
Messias Dei Filius
Conceptus est, exterius
Carne tectus exigua,
Corpus sumens perfectius,
Ex Te, Virgo praecipua.
Sicut sidus perluitur
Infuso solis lumine,
Et eo lux emittitur
Sine sideris fragmine:
Sic sine carnis crimine
Christus in te concipitur,
Ex te manente virgine
Supra naturam oritur.
Vidit Ioannes mysticum
Lignum quoddam mirabile,
Quod in coelo propheticum
Apparuit notabile.
Nunquam fuerat simile
Prophetis aenigmaticum
Signum datum, quod utile,
Praecedens ut mirificum.
Erat patens coelestibus
Amicta solis lumine
Mulier, lunam pedibus
Supponens, cuius culmine
Capitis seu pro tegmine
Duodecim sideribus
Sertam fulgebat numine
Suis plenis visceribus.
Nihil te magis proprie
Per istam intelligitur
Mulierem, quae serie
Prophetae nobis panditur.
In te namque concipitur,
Et oritur, iustitiae
Verus sol, nude oritur
Regnum caelestis curiae.
Tuis luna supponitur
Pedibus, et militia
Caeli tota per te regitur
Caput, duodenaria
Patriarcarum gloria,
Quae per te benedicitur,
Et bissena victoria
Apostolorum texitur.
Repleris plenitudine
Generis omnis gratiae,
Totaque multitudine
Virtutum et potentiae
Tu decus excellentiae
Tu lux carens fuligine
Culpae, splendoris gloriae
Mundum decorans lumine.
In te totum perficitur,
Quidquid verbis propheticis
De te, Virgo, praedicitur,
Et legis aenigmaticis,
Sive quidquid angelicis
Tibi verbis exprimitur,
Finitis verbis typicis,
Res manifesta cernitur.
Salve, solamen hominum,
Salve, munda stella maris;
Salve purgatrix criminum,
Salve virgo singularis,
Consortio carens maris
Concipis, paris Dominum.
Tu lapis es angularis
Quae das figuris terminum.
Tu supra caeli solium,
Ad dextram Dei resides,
Iuxta proprium Filium
Coeli Regina praesides
Confirmans mentes desides,
Praestans eis auxilium,
Et tuis servis provides
Impetrando subsidium.
Ubi namque sanctissima
Caro, quam Dei Filius
Sumpsit ex te mundissima
Inthronizatur celsius;
Creatis gloriosius,
Ratio vult certissima
Esse te, non inferius
Vel sede magis infima.
Ibi mater cum Filio
Gaudentes coeli patria,
Trinitatis consortio
Creata super omnia,
Tua benigna gratia
Felicitatis gaudio
Nos coronet et gloria
Beatorumque praemio.
