[607]
[608] aetherios nimbos per aerem numinum, scilicet purgatiorem, qui circa deos est.
[610] egelido secretum flumine vidit 'egelido', id est nimium gelido: et est una pars orationis, ut “eduramque pirum” , id est valde duram. et sic dixit 'secretum flumine egelido', hoc est praesidio fluminis, ut dicimus 'secretus est monte' vel silvis. latenter autem ostendit, Aenean non nisi flumine ablutum, numen videre potuisse.
[611] obtulit vltro id est “deam confessa” , ut in secundo dixit. est autem hysteroproteron, et est ordo 'obtulit se et locuta est'.
[612] promissa κατὰ τὸ σιωπώμενον, ut supra “hoc signum cecinit missuram diva creatrix” .
[613] lavrentes superbos ut “quos illi bello profugos egere superbo” .
[614] acrem turnum fortem. et proprie apud nos acer est qui apud Graecos δεινός dicitur: nam fortem et vehementem et asperum et amarum potest significare. poscere provocare, Cicero “poscunt maioribus poculis” , id est provocant.
[617] deae donis propter arma. tanto laetus honore munere divae: quod manifestam viderat matrem et plenam numinis sui.
[619] interque manus et bracchia versat iungendum est, ut intellegas Aenean manibus minora, bracchiis maiora arma considerasse, ut puta loricam et scutum: haec enim sunt arma maiora: minora vero galeam gladium ocreas. versat considerat, ut “huc illuc vinclorum inmensa volumina versat” .
[621] fatiferumque ensem fatum saepe pro morte positum legitur, 'fatiferum' ergo letiferum. rigentem, sanguineam, ingentem distinguendum propter plura epitheta. 'sanguineam' autem velut cruentam, terribilem.
[623] solis inardescit radiis Irin physica ratione describit, quae fit cum aquosam nubem solis ardor inradiat. nec est incongrua haec comparatio, cum lorica de diversis metallis fieri plerumque consueverit.
[624] leves ocreas id est nitida tibialia. recocto saepe purgato, quia quanto plus coquitur, melius fit: ergo ad qualitatem et ad commendationem refertur.
[625] non enarrabile textum bene 'non enarrabile': cum enim in clipeo omnem Romanam historiam velit esse descriptam dicendo 'illic genus omne futurae stirpis a Ascanio pugnataque in ordine bella', carptim tamen pauca commemorat, sicut in primo ait “videt Iliacas ex ordine pugnas” , nec tamen universa descripsit. sane interest inter hunc et Homeri clipeum: illic enim singula dum fiunt narrantur, hic vero pro perfecto opere noscuntur: nam et hic arma prius accipit Aeneas quam spectaret, ibi postquam omnia narrata sunt, sic a Thetide deferuntur ad Achillem. oportune ergo fecit Vergilius, quia non videtur simul et narrationis celeritas potuisse conecti et opus tam velociter expediri, ut ad verbum posset occurrere.
[627] havd vatum ignarus litotes figura, id est futurorum non inscius. et quibusdam videtur, hunc versum omitti potuisse. ventvrique inscius aevi non 'aevi', sed quae in aevo erant futura.
[629] stirpis ab ascanio usque ad Augustum Caesarem. pugnataque in ordine bella et hic subaudiri potest 'ab Ascanio'; et bella Albanorum, †quae a Romanorum in clipeo dicit.
